"Kniaź Jeremi"

  Wczoraj minęła 350. rocznica śmierci księcia Jeremiego Wiśniowieckiego (ur.1612 r.), jednej z najbarwniejszych postaci przedrozbiorowej Rzeczpospolitej. Po wybuchu powstania kozackiego w 1648 roku musiał opuścić swoje włości na kresach. Został pochowany (jego ciało spoczywa tam do dziś) w klasztorze na Świętym Krzyżu w Górach Świętokrzyskich.
Profesor Janusz Tazbir, historyk, dla "Gazety":
"Jeremi na pewno nie jest osobą, która mogłaby służyć pojednaniu polsko-ukraińskiemu, jak chciano przed paru laty. Sam prowadził brutalną i okrutną politykę, nigdy nie miał zamiaru dyskutować z Kozakami, uważał natomiast, że trzeba ich spacyfikować. Jego postać obala mit, że powstania kozackie były walką polskich magnatów z ruskimi chłopami. To była walka spolonizowanej ruskiej magnaterii ze zrusycyzowanymi chłopami polskim, którzy wyjechali na Ukrainę.
Oceniam jego postać negatywnie. Nie tylko patrząc na jego batalię z Kozakami, gdzie nie sprawdził się pod Piławcami, nie podjął się obrony Lwowa, choć miał taki rozkaz, ale głównie ze względu na to, jak rządził przedtem na Ukrainie. Miał 230 tysięcy poddanych, 38 tysięcy gospodarstw i był najpotężniejszym magnatem na tamtym terenie. Źródła wyraźnie mówią o niesłychanym okrucieństwie Wiśniowieckiego. Jego rządy wywołały falę nienawiści polsko-kozackiej i przyczyniły się do wybuchu powstania Kozaków. Uznawał tylko okrutne metody tłumienia rebelii, był zwolennikiem karania zbuntowanych Kozaków wbiciem na pal. To bezmyślne okrucieństwo zjednało mu uznanie wśród szlachty, która chciała wrócić do swoich majątków kresowych. Zwolennicy Wiśniowieckiego i odbicia Ukrainy ogniem i mieczem byli bowiem w przewadze na dworze królewskim. Spór o postać Jeremiego Wiśniowieckiego był wśród historyków sporem o to, jak należało w XVII wieku ułożyć stosunki Rzeczpospolitej z Ukrainą.
W połowie XIX wieku zaczęła się wielka gloryfikacja jego postaci, głównie dzięki literaturze, mam na myśli "Ogniem i mieczem" Sienkiewicza."
not.MAMI

Gazeta Wyborcza (numer:194/3798), 21.VIII.2001(wtorek)


© Jakub Pączek

Dlaczego o nim jest ta strona - moja ocena jego postaci.
Krótka historia rodu Wiśniowieckich oraz jego rodowód i herb.
Pełna lista tytułów i urzędów Jeremiego.
Dzieciństwo i lata od 1612 do 1632.
Smoleńsk, Ochmatów i lata 1632-1647.
Powstanie Chmielnickiego, Konstantynów, Piławce (1648).
Zbaraż i Zborów (1649).
Beresteczko i śmierć (1650-1651).
Historia jego pochówku.
Syn większy od ojca - życiorys syna Jeremiego - Michała Korybuta Króla Polski.
Artykuł pt."Kniazia Jaremy Nieporozumienie".
strona główna